کودکان مهارت های اولیه  را از نخستین سال های زندگی می آموزند و والدین هم تلاش می کنند با مراقبت و نظارت کافی، آن ها را به سمت انجام تجربه های جدید هدایت کنند 

مهارت اول: چگونه بازنده باشد.

 طبیعی است که والدین نمی خواهند فرزندشان بازنده باشد اما کنار آمدن با باخت یکی از اساسی ترین مهارت هایی است که والدین باید به کودکان خود آموزش دهند. بنابراین برای بچه های کوچک تر زیر 8 سال بهتر است والدین بارها و بارها در بازی ها ببازند. بهتر است پس از هر باخت بگویند: «یکبار دیگر من باختم، بیا دوباره بازی کنیم». کم کم طوری بازی کنید که برنده شوید آن گاه بگویید «این بار من بردم اما تو خیلی تلاش کردی» اگر ناراحتی عمیقی از خود بروز داد توضیح دهید که هیچ کس دوست ندارد، ببازد اما باخت بخشی از بازی است و کسی می بازد که تلاش کمتری کند. از 5 سالگی به بعد نباید بگذارید همیشه برنده شود زیرا این سن بهترین سن برای تجربه کردن شکست و باخت است حتی اگر به مرافعه و جنجال کشیده شود.

   مهارت استفاده از زمان یعنی اینکه کنترل زمان و کار خویش را در دست داشتن و اجازه ندادن به امور و حوادث که هدایت برنامه های ما را بر عهده بگیرند. ضرورت و اهمیت استفاده مطلوب از زمان زمان سرمایه ارزشمندی است ولی تمام شدنی و از دست رفتنی است. چه بسیارند کسانی که دوران پیری خویش را می گذرانند ولی حسرت از دست رفتن زمانو بهره نگرفتن از زمان را می خورند. در میان انواع منابع و امکاناتی که انسان ها در اختیار دارند، زمان از همه آن ها مهم تر و با ارزش تر می باشد چون با در اختیار داشتن زمان، شاید بتوان سایر منابع را بدست آورد ولی با وجود سایر منابع نمی توانیم زمان را بدست آوریم. بنابراین باید از لحظه لحظه این سرمایه عظیم در راه سعادت و کمال و بهروزی خودمان بهره بگیریم و با در اختیار گرفتن آن موفقیت خویش را در زندگی ضمانت کنیم. ضرورت کسب مهارت در استفاده از زمان در این است که باعث سازمان دهی کارهای اجرایی و روزانه می گردد، برنامه ریزی دقیق و اجرایی برنامه ها را به وجود می آورد، از اتلاف انرژی پرهیز می شود و از نظم و انضباط در کارهای شخصی به وجود می آید و کارایی و اثر بخشی فعالیت ها افزایش می یابد. مسائل مهم و ضروری شناسایی می گردد.   

ادامه ی مطلب ...                                                                                                                                         

آموزش و پرورش از مهمترین نهادهای اجتماعی می باشد. در واقع کیفیت فعالیت سایر نهاد های اجتماعی تا اندازه ای به چگونگی آموزش و پرورش بستگی دارد. آموزش و پرورش در پروراندن فرد و بالنده فرد نقش حیاتی دارد. شناسایی استعداد ها و ایجاد شرایط لازم برای شکوفایی آنها در زمینه های مختلف رشد موزون و متعادل انسان در جنبه های عقلانی، عاطفی، اجتماعی و جسمانی مسئولیت سنگینی است که آموزش و پرورش باید به انجام برساند(نصر اصفهانی و همکارن، 1383).

به علاوه نهاد آموزش و پروش باید نسل آینده را با ارزش های اجتماعی آشنا کند، مبانی سازگاری اجتماعی را به آنها بیاموزد و ...

ادامه مطلب...

مهارت برقراري رابطه موثر :

 بر قراري رابطه موثر يعني انسان به گونه اي عمل نمايد و با ديگران ارتباط برقرار كند كه بدون تنش و اضطراب واسترس بتواند با آرامش كامل خواسته هاي خود را بيان نموده و اعتماد طرف مقابل را جلب نمايد .مهمترين عامل برقراري اين رابطه موثر از نظر قرآن كريم همانا شكيبايي است.خداي متعال در سوره آل عمران آيه 200 مي فرمايد:اي كساني كه ايمان آورده ايد شكيبا باشيد وديگران را به شكيبايي فرا خوانيد ورابطه خوب برقرار كنيد و تقوا پيشه كنيد باشد كه رستگار شويد .قرآن كريم در آيه 1  سوره  نساء در خصوص رابطه بين انسانها و اين كه چرا بدون قيد وشرط بايد نسبت به همگان علي رغم تمام برخوردهاي احتمالي ناشايسته شان مهرورزي نمود مي فرمايد :اي مردم پرواكنيد از پروردگارتان ،آنكه شما را از يك تن بياوريد و از آن يك تن همسر او را واز آن دو مردان و زنان بسيار پديد آورد وپرواكنيد از آن خدايي كه با سوگند به نام او از يكديگر چيزي مي خواهيد و زنهار از خويشاوندان مبريد. و در آيه 35 همين سوره اشاره مي فرمايد كه اگر زن يا شوهر با قصد اصلاح بين يكديگر سخن بگويند و بر اساس آن عمل كنند و روابطه حسنه بر قرار نمايند خداوند نيز ميانشان موافقت پديد مي آورد هرچند ديگري درك اين رابطه موثر را نداشته باشد .كه خدا دانا وآگاه است آيه 114 سوره توبه معيار ارتباط موثر را رضايت خداوند قرار داده است و به ما نيز ياد آور مي شود كه در تمام لحظات و تمام ارتباطات بايد به جلب رضاي خداوند بينديشيم و آنچه را كه او مي پسندد انجام دهيم هر چند كه ضرر ما در آن نهفته باشد .آنجا كه مي فرمايد :آمرزش خواستن ابراهيم (ع) براي پدرش نبود مگر به خاطر وعده اي كه به او داده بود و چون براي او آشكار شد كه پدرش دشمن خداست از او دوري جست زيرا ابراهيم (ع) بسيار خدا ترس و برد بار بود.

نویسندگان

زهرا جعفری1؛ مسیب یارمحمدی واصل  2

1کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا

2دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

مهارت‌های زندگی توانایی‌هایی برای رفتار انطباقی و مثبت هستند که افراد را برای برخورد مؤثر با خواسته‌ها و چالش‌های زندگی روزمره قادر می‌سازد. مهارت‌های زندگی در لابه‌لای تعالیم الهی به‌ویژه در قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) بیان‌شده است. پس از مطالعه متن نهج‌البلاغه به روش کتابخانه‌ای، متون موردنظر جمع‌آوری، انتخاب و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها بیانگر الگوی مهارت‌های زندگی در چارچوب بیانات امام علی(ع) و نهج‌البلاغه بود، این یافته‌ها شامل حقایق و راهبردهای بسیار زیبایی در مورد مهارت‌های زندگی، شاخص‌های ارتباط مطلوب با مردم، نحوه مدیریت خشم، ترس، راهبردهای کاهش حزن و اندوه، شناخت خود، همدلی و همیاری با مردم، خلاقیت، انتقادپذیری، تصمیم‌گیری و حل مسأله بود که حضرت امیر(ع) با فصاحت و بلاغت تمام به این مسائل پرداخته‌اند. مهارت‌های زندگی در آموزه‌های اسلامی ریشه دارد و دستورات دینی بیشتر از این و به‌صورت کامل به مهارت‌های زندگی پرداخته است. مطالعات کاربردی نهج‌البلاغه و روانشناسی تلاشی برای واکاری و استنباط مهارت‌های زندگی از دید تعالیم الهی و امام علی(ع) است که البته همت بیشتر عالمان دین و دانشمندان دیگر علوم اسلامی را می‌طلبد. این الگو بسیاری از الگوهای امروزه روان‌شناسی را برای زندگی پوشش می‌دهد. در نتیجه می‌توان از این الگوهای مهارت زندگی برای تبیین مسائل و مشکلات زندگی استفاده کرد.

دانلود مقاله

در دوره کودکی، تعارض‌ها و کشمکش‌ها جلوه چندانی ندارد، اما با افزایش سن و مواجهه با دشواری‌های ویژه سنین نوجوانی و جوانی، کشمکش‌های درونی و بیرونی همزمان با رشد جسمانی و روانی، انتظار جامعه و خانواده از فرد نوجوان و جوان افزایش می‌یابد به طوری که نوجوان می‌پذیرد به دلیل زندگی اجتماعی، بخشی از تمایلات خود را محدود یا جهت دهی کند و در چارچوب هنجارهای اجتماعی و گروهی قرار گیرد.
نوجوانان و جوانانی که شیوه‌های صحیح رفتار هیجانی و مهارت‌های لازم را برای تطبیق دادن خود با خانواده و جامعه نیاموخته باشند و ظرفیت‌های روان‌شناختی آن‌ها ارتقا نیافته باشد با آسیب‌های جدی و متعددی روبه رو خواهند شد که عواقب آن هم دامنگیر خودشان می‌شود و هم دیگران و در صورتی که رفتارهای ضد اجتماعی در آن‌ها شکل گیرد و از خود واکنش‌های منفی بروز دهند یا توان مدیریت این واکنش‌های منفی را نداشته باشند، این امر باعث ایجاد آسیب‌های روان‌شناختی در شخص و کژروی‌ها و ناهنجاری‌هایی در اجتماع خواهد شد. به طور مثال، نوجوانی که نمی‌تواند مشکلات خود را حل کند یا به هر دلیلی به سمت اعتیاد کشیده می‌شود، نمونه بارز فردی است که در کودکی و در زمان مناسب با مهارت‌های زندگی آشنا نشده است.

جايگاه مهارت هاي زندگي در اسلام :

1) تأكيد بر جامعيت و واقع نگري اسلام و قدرت پاسخگويي آن به نيازهاي انساني ، تا بينشي مطلوب به اسلام پديد آيد و نسبت دين و زندگي روشن گردد.

2)ارائه ديدگاه اسلام درباره ي مهارت هاي زندگي با توجه به رويكردهاي علمي ،تا معيارها و ضوابط مطمئني در زمينه هاي مورد بحث به دست آيد.

3)تأملي نقد گونه بر پاره اي از مباحث مهارتهاي زندگي به ويژه مباحثي كه با رويكردي اومانيستي و يا سكولاريستي مطرح مي شود و يا از ديدگاه هاي اسلامي بي بهره است ،نظير مباني ارزش شناسي ،منابع ارزش شناسي ،معياره هاي درك و تفكيك ارزش ها از ضد ارزش ها و امثال آن.

4)طرح موضوعاتي همچون وجود ارتباط معنادار ميان بخشي مولفه هاي مهارتهاي زندگي ،تا درك بهتر و عميق تري از آن بدست آيد،نظير رابطه ي آدمي و خالق از يك سو، و تأثير آن بر رابطه ي آدمي با مردم .

در پست های بعدی انواع مهارت ها از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار می گیرد...

چکیده

بررسی تأثیر آموزش پیش دبستانی بر رشد رفتارهای اجتماعی دانش آموزان ابتدایی و عوامل و مؤلفه‌هایی که بر رشد اجتماعی اثر می‌گذارند و به آن شدت می‌بخشند با ارائه این پژوهش گامی هرچند اندک در رشد اجتماعی کودکان برمی‌داریم که یکی از نیازهای زندگی اجتماعی، جهت سازگاری با جامعه و محیط اجتماعی است که مقبولیت او را در پی خواهد داشت.

رشد اجتماعی کودکان

الف) اجتماعی شدن

اجتماعی شدن به معنای همبازی و همنوایی فرد با ارزش‌ها، هنجارها و نگرش‌های گروهی و اجتماعی است. به بیان دیگر، اجتماعی شدن فراگردی است که به واسطهٔ آن، هر فرد، دانشی و مهارت های اجتماعی لازم برای مشارکت مؤثر و فعال در زندگی گروهی و اجتماعی را کسب می‌کند. مجموعه‌ی این ارزش‌ها، هنجارها، نگرشی‌ها، دانش‌ها و مهارت‌ها فرد را قادر می‌سازد که

در تعیین این که «مهارت های اجتماعی»، شامل چه عناصری است اختلاف نظر بسیاری وجود دارد، برای مثال موارد زیر برخی از عناصر تشکیل دهنده مهارت های اجتماعی محسوب می شوند: ارتباط کلامی، ارتباط غیر کلامی، تماس چشمی، حرکات زبان و بدن، مجاورت، خصائص ظاهری، فرا زبان، تقویت و پاداش، پرسش، انعکاس احساس و محتوی، آماده سازی، توضیح دادن، گوش دادن، خاتمه دادن، خود افشایی، نفوذ، ابراز وجود، تعامل در گروه ها و رهبری(فاتحی زاده و همکاران، 1384).

ادامه ی مطلب ...

مهارت های اجتماعی بسیار متنوع بوده و تقسیم بندی واحدی در مورد آنها وجود ندارد. پیاژه جامعه پذیری یا رشد اجتماعی کودکان را از نخستن سال های زندگی تا دوران بلوغ به 3 مرحله تقسیم می کند:

مرحله اول را «خود محوری»[8] می نامد. در این مرحله انگیزه ی اجتماعی خارج در کودک تأثیری ندارد و او خود را محور همه چیز می داند.

مرحله دوم تلاش می نماید روابط اجتماعی برقرار کند. در مرحله سوم داد و ستد های اجتماعی پدیدار می گردد و کودکان با دیگران رفتار محرمانه و متقابل دارد(قنبری، 1387).

گلدشتاین[9](1998)؛ به نقل از نصر اصفهانی و همکاران، 1383) مهارت های اجتماعی را به شش دسته طبقه بندی می کند:

1.مهارت های اجتماعی آغاز کننده.

2.مهارت های اجتماعی پیشرفته.

... ادامه مطلب